Đá quý là món trang sức không chỉ mang lại vẻ đẹp mà còn thể hiện giá trị kinh tế lớn. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay xuất hiện đá giả, đá nhân tạo đang ngày càng phổ biến. Vì vậy, việc hiểu rõ cách phân biệt đá quý thật và giả là vô cùng quan trọng, giúp người mua tránh bị lừa đảo và đảm bảo giá trị khi sở hữu.
Trong bài viết này, ALANA sẽ giới thiệu cho bạn cách phân biệt đá quý thật và giả qua các yếu tố quan trọng nhất.
Đá quý là gì? Tại sao cần phân biệt đá quý?
Đá quý là các khoáng chất hoặc hợp chất có giá trị, được sử dụng trong trang sức và nghệ thuật vì vẻ đẹp, độ bền và hiếm có. Các loại đá quý thông thường bao gồm kim cương, ruby, sapphire và emerald.
Biết được cách phân biệt đá quý giúp bạn đảm bảo chất lượng và giá trị của đá, tránh nhầm lẫn với các loại đá nhân tạo hoặc đá giả. Điều này rất quan trọng trong việc mua bán và sử dụng đá quý để tránh mua phải hàng kém chất lượng.
Các loại đá quý:
- Đá tự nhiên: Được khai thác từ lòng đất, không qua quá trình xử lý nhân tạo.
- Đá nhân tạo: Được sản xuất trong phòng thí nghiệm, có thể có thành phần hóa học giống với đá tự nhiên nhưng không có giá trị tương đương.
- Đá bán quý: Những loại đá có giá trị thấp hơn đá quý, chẳng hạn như thạch anh, topaz.
Đặc điểm cấu tạo của đá quý thật và giả
Để phân biệt đá quý thật và đá giả sẽ có nhiều cách phân biệt đá. Nhưng trước tiên bạn cần hiểu rõ về đặc điểm cấu tạo của chúng. Đá quý thật là khoáng chất tự nhiên, trải qua hàng triệu năm hình thành dưới áp suất và nhiệt độ cao trong lòng đất. Do đó, chúng có cấu tạo vững chắc, độ cứng cao và đặc tính riêng biệt không thể nhầm lẫn.
Trong khi đó, đá giả thường được tổng hợp từ các hợp chất nhân tạo hoặc nhựa, có vẻ ngoài lấp lánh nhưng không có độ bền và giá trị cao như đá tự nhiên. Một số loại đá giả phổ biến trên thị trường bao gồm Cubic Zirconia (CZ), thủy tinh, và nhựa tổng hợp.
Cách phân biệt đá qua độ cứng và độ bền
Độ cứng
Độ cứng là một trong những đặc điểm quan trọng nhất để phân biệt đá quý thật và đá giả. Các loại đá quý tự nhiên như kim cương, sapphire và ruby đều có độ cứng cao trên thang đo Mohs. Cách phân biệt đá cụ thể:
- Kim cương là loại đá cứng nhất với độ cứng đạt 10/10 trên thang Mohs, giúp kim cương chống lại hầu hết các tác động từ bên ngoài, ít bị trầy xước, kể cả khi cọ xát với các vật liệu khác.
- Sapphire có độ cứng 9/10 trên thang Mohs, đủ để chống trầy xước và thích hợp cho việc sử dụng thường xuyên trong trang sức.
- Ruby cũng có độ cứng tương tự sapphire, khiến chúng trở thành một trong những lựa chọn phổ biến cho trang sức có thể đeo hàng ngày.
Trong khi đó, các loại đá giả, đặc biệt là loại được làm từ thủy tinh hoặc nhựa, có độ cứng thấp hơn và dễ bị trầy xước hơn nhiều. Việc kiểm tra độ cứng bằng cách dùng dao nhẹ nhàng thử trên một phần nhỏ của viên đá là một cách hữu ích để phân biệt, tuy nhiên, không nên thử với các loại đá giá trị cao.
Độ bền
Ngoài độ cứng, cách phân biệt đá qua độ bền cũng khá chính xác. Đá thật thường có độ bền cao, không dễ bị nứt, vỡ khi chịu va đập mạnh. Đá giả, đặc biệt là các loại làm từ nhựa hoặc thủy tinh, dễ bị nứt hoặc biến dạng khi chịu áp lực lớn. Một viên kim cương thật có thể chịu được tác động mạnh mà không hư hại, trong khi đó đá giả sẽ dễ dàng bị vỡ.
Cách phân biệt đá qua màu sắc và ánh sáng
Màu sắc
Màu sắc của đá quý thật thường sâu và tự nhiên do quá trình hình thành hàng triệu năm dưới lòng đất. Cách phân biệt đá qua màu sắc:
- Sapphire có màu xanh đậm, đẹp và đồng đều.
- Ruby có màu đỏ sẫm và không bị loang lổ khi quan sát kỹ.
- Emerald (ngọc lục bảo) có màu xanh lá đậm và không quá tươi, khác với đá giả thường có sắc màu quá sáng và không tự nhiên.
Đá giả, đặc biệt là các loại được nhuộm màu hoặc được sản xuất công nghiệp, thường có màu sắc quá tươi hoặc không đồng đều. Để phân biệt, hãy dùng ánh sáng trắng hoặc đèn pin để soi màu sắc và quan sát kỹ bề mặt viên đá. Đá thật sẽ có sự phản chiếu màu tự nhiên, trong khi đá giả thường có vết nhuộm hoặc dấu vết khác.
Cách phân biệt đá bằng ánh sáng phản chiếu
Khả năng phản chiếu ánh sáng là một yếu tố để phân biệt đá quý. Đá thật có khả năng phản chiếu ánh sáng tốt, tạo ra hiệu ứng lấp lánh tự nhiên:
- Kim cương có khả năng tán sắc ánh sáng, khi đưa ra ánh sáng sẽ thấy ánh lấp lánh với màu sắc đa dạng như cầu vồng.
- Các loại đá như sapphire và ruby phản chiếu ánh sáng tốt, nhưng không có khả năng tán sắc như kim cương.
Đá giả thường chỉ phản chiếu ánh sáng bề mặt và không có sự lấp lánh sâu bên trong. Khi đặt viên đá dưới ánh sáng mặt trời, đá giả sẽ không có hiện tượng phản chiếu ánh sáng như đá thật.
Cách phân biệt đá bằng nhiệt độ
Độ dẫn nhiệt
Một cách phân biệt đá dễ dàng là kiểm tra độ dẫn nhiệt:
- Kim cương có độ dẫn nhiệt rất cao nên khi chạm vào thường mang lại cảm giác lạnh mát. Để kiểm tra, bạn có thể áp viên đá vào môi hoặc cổ tay, nếu viên đá mang lại cảm giác mát lạnh và duy trì trong một thời gian dài, rất có thể đó là đá thật.
- Đá nhân tạo hoặc các loại đá giả làm từ thủy tinh hoặc nhựa thường có độ dẫn nhiệt thấp hơn, sẽ nhanh chóng ấm lên khi cầm trên tay.
Phản ứng với nhiệt
Đá quý tự nhiên thường chịu được nhiệt độ cao mà không bị hư hại. Để kiểm tra, có thể thử đốt nhẹ phần đá, nhưng điều này chỉ nên thực hiện với các loại đá có giá trị thấp hoặc kiểm tra trong môi trường có bảo hộ. Đá giả, đặc biệt là loại nhựa hoặc thủy tinh, sẽ bị chảy hoặc biến dạng khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.
Cách phân biệt đá qua kính lúp
Tạp chất bên trong đá
Khi sử dụng kính lúp để soi kỹ viên đá, bạn có thể dễ dàng nhận ra các tạp chất tự nhiên, đường vân hoặc vết nứt nhỏ trong các viên đá thật. Những tạp chất này hình thành do quá trình hình thành đá quý tự nhiên:
- Kim cương tự nhiên thường có những vết xước hoặc đường vân nhỏ.
- Ngọc lục bảo và ruby cũng có những điểm không đồng đều khi quan sát qua kính lúp.
Ngược lại, đá giả thường không có hoặc có rất ít tạp chất vì được tạo ra nhân tạo, làm cho viên đá trông hoàn hảo và không có khuyết điểm nào.
Độ trong suốt
Độ trong suốt cũng là yếu tố quan trọng trong việc phân biệt đá thật và giả. Đá quý thật thường có độ trong suốt cao, ánh sáng có thể đi xuyên qua dễ dàng. Trong khi đó, đá giả thường sẽ có các khuyết điểm như bọt khí bên trong do quá trình sản xuất công nghiệp. Cách phân biệt đá qua kính lúp giúp bạn có thể dễ dàng nhận thấy các dấu hiệu này.
Cách phân biệt đá qua giấy chứng nhận
Giấy chứng nhận từ các tổ chức uy tín
Một cách phân biệt đá thật và giả chuyên nghiệp hơn là kiểm tra giấy chứng nhận từ các tổ chức uy tín:
- Các tổ chức như GIA (Gemological Institute of America) hay IGI (International Gemological Institute) cấp giấy chứng nhận đá quý thật với các thông tin chi tiết về đặc điểm và giá trị của viên đá.
- Các thông tin này thường bao gồm: màu sắc, độ trong suốt, kích thước, trọng lượng và độ cứng của viên đá.
So sánh thông tin trên giấy chứng nhận và viên đá
Khi mua đá quý, hãy so sánh thông tin trên giấy chứng nhận với viên đá thật. Nếu thông tin khớp nhau về trọng lượng, màu sắc và các chỉ số kỹ thuật khác, bạn có thể yên tâm hơn về chất lượng viên đá.
Dù có nhiều cách phân biệt đá thật và giả, bạn nên áp dụng một cách cẩn thận và có kiến thức chuyên môn hoặc tư vấn từ chuyên gia trong ngành trang sức, vì một số phương pháp kiểm tra có thể gây hại cho viên đá nếu không thực hiện đúng cách.
Kết luận
Việc phân biệt đá quý thật và giả là rất quan trọng, giúp bạn tránh được những rủi ro khi mua sắm. Các yếu tố như cấu tạo, độ cứng, màu sắc, ánh sáng, khả năng dẫn nhiệt và kiểm tra qua giấy chứng nhận đều là những tiêu chí bạn cần lưu ý. Khi có nhu cầu mua đá quý, hãy đảm bảo rằng bạn chọn những địa chỉ uy tín và biết cách nhận diện đá để đảm bảo mua được sản phẩm chất lượng cao và đúng giá trị.
Trên đây là những thông tin và ALANA muốn cung cấp cho các bạn về 6+ cách phân biệt đá quý thật giả đơn giản nhất 2024. Các bạn đừng quên theo dõi ALANA để biết thêm nhiều thông tin bổ ích nhé!
